Cày đồng đang buổi ban trưa – Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày

Đề bài: Em hãy phát biểu cảm nghĩ của mình về bài ca dao sau:

Cày đồng đang buổi ban trưa 

Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày

Ai ơi bưng bát cơm đầy 

Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.

Cuốn mình theo dòng đời vội vã, ta mê mải với những ham muốn, ước vọng. Bỗng một tiếng mẹ ru hời đánh thức ta dậy và đưa ta trở về với con người đích thực của ta để đối mặt với những điều mà lâu nay ta đã vô tình. Lời tâm giao của ca dao, qua lời ru mẹ đã trao gửi và bồi đắp cho ta cả biển trời kiến thức, tình cảm mênh mông, vô tận. Âm điệu êm ru ngọt ngào của ca dao đà làm sống dậy trong ta tình nhân ái bao la và khơi gợi lên những rung cảm diệu kỳ. Chính những điều đó đã khiến ta khắng định rằng: Không chỉ trước đây, hôm nay và mãi mãi mai sau này không một ai có thể khép cửa lòng mình được trước áng ca dao:

Cày đồng đang buổi ban trưa

Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày 

Ai ơi bưng bát cơm đầy 

Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần

Bài ca dao nói về một vấn đề đơn giản, nhưng ý nghĩa thì lớn lao vô cùng, vẽ ra trước mắt ta một bức tranh lao động với con người đang miệt mài hăng say giữa trưa hè gay gắt. Và thành quả lao động là những bát cơm thơm dẻo mà ta ăn hàng ngày. Lời lẽ dung dị đằm thắm, bài ca dao như một luồng chảy trữ tình dạt dào mãi trong tâm hồn ta.

Xem thêm:  Non sông Việt Nam có trở nên vẻ vang hay không

Công việc của người nông dân vô cùng cực nhọc, vất vả:

Cày đồng đang buổi ban trưa.

Từ sáng sớm tinh mơ người và trâu đã ra đồng làm việc. Còn sớm, lúc sức đang sung, người nông dân cày khoẻ, thê nhưng lúc này, trời đã về trưa, chắc chắn bụng đã đói, sức đã kiệt và thấm mệt, tưởng như bao nhiêu thớ đất bật lên là bấy nhiêu gian khổ kết đọng, thế mà người nông dân ở đây vẫn miệt mài với công việc của mình. Phải chăng họ muốn hiến dâng cho đời chút dẻo thơm của hạt cơm chắt lọc ra từ những khó khăn gian khổ?

Cho nên giữa trời hè gay gắt mà người nông dân vẫn không quản mệt nhọc, vẫn yêu công việc của mình, dầu cho đến lúc này: 

Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày  

Cái nắng như đổ lửa soi lên tấm thân đen khoẻ của người cày. Mỗi bước đi của họ, mồ hôi rơi “thánh thót như mưa”. Nắng trưa kết đọng lại tạo nên những giọt mồ hôi. Bao nhiêu giọt mồ hôi là bấy nhiêu gian lao, vất vả. Thê nhưng ta không hề nghe thấy được cả những âm thanh và nhìn rõ ánh sắc của những giọt mồ hôi rơi như một cơn mua mùa hạ. Dân gian đã sáng tạo ra đựợc một hình ảnh so sánh thật diệu kỳ.

cay dong - Cày đồng đang buổi ban trưa - Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày

Cày đồng đang buổi ban trưa 

Mồ hôi thảnh thót như mưa ruộng cày

Bao nhiêu hạt mồ hôi, bao nhiêu vất vả cực nhọc bỏ ra để đổi lấy được thành quả là những hạt cơm thơm dẻo. Dân gian ân tình nhắc nhủ:

Xem thêm:  Một bữa tiệc giỗ

Ai ơi bưng bát cơm đầy 

Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần

Phải trải qua muôn phần đắng cay người nông dân mới có được lấy một hạt cơm thơm dẻo. Một hạt cơm, một chút tinh bột ấy được chắt lọc ra từ bao nhiêu khó khăn vất vả, từ bao nhiêu những giọt mồ hôi. Dân gian đã dùng phép đối lập làm nổi bật lên biết bao những gian nan, vất vả cực nhọc mà người nông dân đã từng phải chịu đựng. Ta nghe tiếng gọi “ai ơi” mà như nghe tiếng gọi thiết tha của cả một lớp người từ ngàn xưa vọng đến hôm nay. Tiếng gọi ấy cất lên từ những đáy tâm hồn lao động chân chất, thật thà, dung dị. Thời gian nhứ một lớp bụi dễ phủ lên trí nhớ của ta, đề làm ta quên đi những điều bình dị, đởn giản. Có lúc, cầm bát cơm trên tay, ta dằn mạnh xuống, dỗi hờn, ta đu còn nhớ bố mẹ ta cùng biết bao nhiêu người lao động khác đã một nắng hai sương mới có bát cơm dẻo ăn? May mà lúc ấy, bài ca dao nọ cùng tiếng ru của mẹ đã kịp vọng về, làm ta kịp bừng tinh, ân hận. Lúc đó ta càng thấm thía hơn công lao, nghĩa tình của cha mẹ, của những con người lao động.

Mỗi khi đọc lại bài ca dao, ta càng được lắng nghe từng âm thanh êm dịu lời ru của mẹ. Âm điệu nhịp nhàng của thể thơ lục bát đã đưa ta trở về lắng mình trong tình yêu của mẹ, trong điệu hồn dìu dặt, thiết tha của dân tộc ta, khiến lòng ta trở nên nhẹ nhàng, trong trẻo hơn. Lúc đó bài ca dao đã là sợi dây nối cho lòng ta gắn liền với lòng mọi người, khơi gợi trong ta tình nhân ái bao la và cuốn hút ta trở về đạo lý sống truyền thống rất đẹp của dân tộc ta: Uống nước nhớ nguồn.

Xem thêm:  Phân tích truyện ngắn Đời thừa của Nam Cao

NGUYỄN NGỌC LA

Trường THCS chuyên Xuân Thuỷ