Nghị luận xã hội về Việc làm

Đề bài: Anh (chị) có suy nghĩ gì về câu nói: “Việc làm xua đuổi xa ta ba mối hoạ lớn: buồn nản, thói hư và cùng túng”Voltaire đại văn hào nước Pháp.

Gợi ý

I. Mở bài

– Voltaire là nhà văn, nhà thơ và là triết gia nổi tiếng của Pháp vào thế kỉ XVIII.

– Suốt đời hoạt động, tự gán cho mình nhiệm vụ đấu tranh cho tự do, công bằng, nhờ vậy mà ông có nhiều kinh nghiệm để đúc kết thành câu văn nổi tiếng: “Việc làm xua đuổi xa ta ba mối họa lớn: buồn nản, thói hư và cùng túng".

II. Thân bài

A. Giải thích và chứng minh

Không có các từ khó, cũng không có nghĩa bóng. Câu văn là sự khẳng đinh của việc làm, dĩ nhiên là việc làm hữu ích. Đốì với Voltaire, có ba “mối hoạ lớn” trong đời người: “buồn nản, thói hư và cùng túng”. Và chỉ có việc làm mới xua đuổi chúng dược. Tại sao?

– Làm việc hay hoạt động hữu ích là quy luật sống của xã hội: Nhờ nó mà con người, xã hội phát triển.

– Có việc làm mới chứng tỏ sự sống vẫn còn tồn tại. Đó là quy luật.

1. Việc làm xua đuổi sự buồn nản:

– Làm việc khiến cơ thể có được sự cân bằng cả thể chất lẫn tâm hồn, vui khi thành công, buồn khi thất bại và quyết chí thực hiện cho thành công.

– Ở không, cơ thể sinh ra uể oảỉ, tinh thần sinh ra buồn dai dẳng, sinh ra nản chí, không thấy một chút sinh thú ở đời.

– Buồn nản dễ sinh tư tưởng bi quan (học sinh không lây việc học làm vui thì buồn chán, thi rớt,…)

– Việc làm sẽ giết sầu muộn, làm con người trở nên yêu đời.

2. Viêc làm xua đuổi các thói hư, tât xấu:

– Sách đại học (Tứ Thư: Luận ngữ, Mạnh Tử, Trung dung, Đại học) có câu:

“Tiểu nhân hàn cư vi bất thiện”, không lao động sinh ra những việc làm không tốt.

– Buồn nản, không làm việc thì tìm trò giải trí để hết buồn: sinh ra cờ bạc, hút sách say sưa., đưa đến trộm cắp, cướp giật,… tự đưa thân vào vòng tù tội. Ngạn ngữ Châu Âu cũng có câu: “Ở không là mẹ của các tật xấu”.

– Cuộc sống loài người thường liên quan chặt chẽ đến mỗi cá nhân; con cái mang ơn cha mẹ, nhà nông, thợ dệt, thầy thuốc, nhà giáo… “nợ nần” lẫn nhau. Làm việc là để trả món nợ ấy. Nguyễn Công Trứ khẳng định:

“Vòng trời đất dọc ngang, ngang dọc

Nợ tang bồng vay trả, trả vay”

– Đất nước, dân tộc đã lo cho mỗi người bằng cách tạo mối quan hệ mật thiết đó nên mỗi ngựờỉ phải làm việc để đáp lại.

– Nhờ vậy, vừa tránh khỏi thói hư, tật xấu, vòng tù tội mà còn góp công để dân giàu nước mạnh. Pasteur, nhà bác học nổi tiếng đã từng nói: “Tôi thấy như phạm tội trộm cắp, nếu ngày nào tôi ngưng làm việc”.

– Làm việc giúp ta có kinh nghiệm, tạo cho ta một nghị lực vững chắc, và có thể tạo ra niềm vui mới.

Xem thêm:  Nghị luận xã hội về tình trạng giao thông đô thị ở nước ta

3. Việc làm xua đuổi sự cùng túng:

– Tục ngữ: “Tay làm hàm nhai tay quai miệng trễ”.

Hoặc: “Có làm thì mới có ăn; Không dưng ai dễ mang phần đến cho”

– Những người giàu có phần lớn là những người siêng năng làm việc.

– Bài thơ ngụ ngôn “Con ve và con kiến” của La-phong-ten.

– Ngược lại không làm việc sẽ trở nên cùng túng. Bần cùng sinh đạo tặc. Phụ nữ sẽ sa vào việc bán rẻ nhân phẩm để kiếm miếng ăn, có người chán đời, thất vọng đi đến kết liễu đời mình.

B. Câu nói vẫn đúng với cuộc sống hiện nay:

– Xã hội càng ngày càng tiến bộ vượt bậc, chỉ cần ngủ một đêm là có những phát minh mới vào sáng hôm sau. Đây là thành quả của sự đam mê công việc.

– Trường học càng được xây dựng nhiều, càng củng cố chất lượng để làm cơ sở cho sự đua tranh về tìm kiếm và phát minh khoa học giữa các quốc gia.

– Khoa học càng phát triển các hoá chất được phát hiện,… thì củng là các vi rút lạ xuất hiện và gây bệnh trong đó có vi rút HIV, Ebola, HlNl,… đe đoạ mạng sống của biết bao người mà giới y học đang nỗ lực làm việc đế tìm thuốc chống lại.

– Dân số toàn thế ngày càng đông, thì cần phải có nhiều lương thực, thực phẩm,…

Tất cả vấn đề trên cho thấy câu nói của Voltaire càng có giá trị hơn người ta tưởng.

III. Việc làm và làm việc là quy định của cuộc sống.

– Con người sống thì phải làm việc bằng cả sức lực của mình.

– Chính phủ là cơ quan điều hành cao nhất của một quốc gia, cần có chính sách kinh tế tạo việc làm cho người dân.

– Học sinh, sinh viên càng lấy việc học hành làm vui sẽ tránh được buồn nản, thói hư và không thể nào là người nghèo túng và đặc biệt là càng hoàn thiện nhân cách.

Bài làm

Có ai dó đã nói: “đời người không phải là một ngày hội, cũng không phải là một ngày tang tóc, mà là một ngày cần lao”. Con người ai cũng phải lao động và làm việc. Lao động chân chính đem cho cuộc sống, niềm vui và hạnh phúc. Bàn về vai trò của lao động, nhà văn Voltaire người Pháp nhận định: “Việc làm xua đuổi xa ta ba mối hoạ lớn: buồn nản, thói hư và cùng túng”.

Với cách nói giản dị, đi thảng vào vấn đề mà không cần đến bất kì một hình ảnh ẩn dụ, một lối nói đầy tính nghệ thuật nào, câu nói đã khẳng định được tác dụng to lớn của việc làm hữu ích đối với hai giá trị của con người: giá trị tinh thần và vật chất, đem đến niềm vui, ấm no và sự rèn luyện đạo đức thay cho buồn nản, thói hư và cùng túng. Khi nói đến “việc làm", ta thường nghĩ ngay đến việc làm bằng chân tay hay bằng trí tuệ. Một mặt con người sử dụng sức mạnh của cơ bắp, mặt khác lại sử dụng bộ não để làm việc, tuy hai cách thức làm việc khác nhau đều là một quy luật sống của xã hội, của loài người. Nhờ có lao động mà con người, xã hội phát triển. Trẻ em sinh ra phải múa may chân tay, biết trườn, bò,… theo thời gian thì cơ thể mới phát triển và hoàn thiện. Xã hội ngày càng được phát triển, trình độ dân trí ngày càng được nâng cao thì vấn đề về bằng cấp là rất quan trọng. Do vậy, việc học hành' làm cho con người mở mang kiến thức, chuẩn bị vào đời một cách có hệ thống, đầu tư cơ bản cho sự tiến bộ của cá nhân và xã hội sau này. Ngoài ra làm một việc gì đó do xã hội phân công, trước hết là để guồng máy xã hội chuyển động đều đặn và sau đó là rút tỉa những kinh nghiệm để công việc tốt hơn. Vì vậy có lao động mới chứng tỏ sự sống vẫn còn tồn tại và phát triển.

Xem thêm:  Vai trò của dẫn chứng trong bài nghị luận văn học (NLVH) của học sinh giỏi

Ta vẫn thường nghe: “Nỗi buồn sẽ phai theo thời gian và làm việc chính là tiều thuốc tốt nhất để quên đi nỗi buồn ấy”, Đó là lời nhận xét chưa thật chính xác song theo một khía cạnh nào đấy nó lại rất có lí. Làm việc không chỉ là một quy luật sống mà nó còn giúp ta xua tan được sự buồn nản và ưu tư. Khi ta làm việc, cơ thể có được sự cân bằng cả thể chất lẫn tâm hồn, vui khi thành công, buồn khi thất bại và quyết chí thực hiện cho thành công. Khi cơ thể hoàn toàn không hoạt động thì dễ sinh ra uể oải, tinh thần sinh ra nản chí, buồn dai dẳng, không thấy một chút sinh thú ở đời và dễ sinh ra tư tưởng bi quan. Điều này chính bản thân ta cũng nhận thấy chứ không riêng gì Voltaire. Đó là câu chuyện về Tai, Mắt, Chân, Tay, Miệng. Vì tranh giành công việc, Tai, Mắt, Chân, Tay đều không chịu làm việc cho lão Miệng ăn, kết quả là họ đều cảm, thấy buồn nản, bị mệt mỏi và mất đi một phần sức lực. Cuối cùng, họ mới thấy làm việc giúp họ vui vẻ, khoẻ mạnh và xua tan mọi tư tưởng bi quan. Cũng giống như học sinh chúng ta vậy, học hành siêng năng thì sẽ thi đỗ, không chỉ bản thân vui mà cha mẹ đều vui, còn lười biếng thi rớt thì đều làm mọi người thất vọng….

Ngạn ngữ có câu: “Ở không là cha mẹ của các tật xấu” hay câu: “Tiều nhân hàn cư vi bất thiện” đã cho thấy việc làm là rất quan trọng như thế nào. Nó bức con người ra khỏi những nỗi buồn và các thói hư, tật xấu. Không làm việc sẽ sinh ra buồn nản nên phải tìm trò giải trí để xua tan nỗi buồn. Khi ấy ta dễ cuốn vào cờ bạc, hút sách say sưa,., rồi từ đó dề nảy sinh ra trộm cắp, cướp giật, gây ảnh hưởng xấu cho xã hội. Hằng ngày ta cật lực làm việc không chỉ để tránh xa những cái xấu mà còn là một sự trả ơn như Nguyền Công Trứ quan niệm:

Xem thêm:  Tìm hiểu đầy đủ Bài “Phú sông Bạch Đằng” của Trương Hán Siêu

“Vòng trời đất dọc ngang, ngang dọc 

Nợ tang bồng vay trả, trả vay”

Không trả nợ nước thì ta trả nợ cho cha mẹ, cho thầy cô, cho xã hội.. Một công việc ổn định tạo cho ta một nghị lực vững chắc và có thể tạo ra niềm vui mới.

Điều quan trọng cuối cùng mà Voltaire muốn nhắc đến là làm việc xua đuổi sự cùng túng và giúp cho ta giàu có, ấm no. Đó là một điều không thể chối cãi “Tay làm hàm nhai, tay quai miệng trễ”, hay “Có làm thì mới có ăn, không dưng ai dễ đem phần đến cho”. Chúng ta cũng phải thấy rằng người giàu có thường là những người siêng năng làm việc. Tiêu biểu là Bill Gates — từng là người giàu có nhất thế giới, cũng phải làm việc không ngừng. Ngược lại không làm việc sẽ trở nên cùng túng. Bần cùng sinh đạo tặc. Phụ nữ sẽ sa vào việc bán rẻ nhân phẩm để kiếm miếng ăn, có người chán đời, thất vọng đi đến kết liễu đời mình.

Vậy ai cũng phải làm việc, không chĩ là trách nhiệm với bản thân, với gia đình mà quan trọng hơn nó luôn làm cho tâm hồn ta thư thái, ung dung và nhẹ nhàng — yếu tố đó rất cần thiết cho cuộc sống hiện đại sôi động nhưng cũng lắm bon chen.

Câu nói của Voltaire đã cách chúng ta mấy trăm năm song những gì ông nói vẫn đúng với cuộc sống hôm nay. Xã hội ngày càng phát triển, tiến bộ vượt bậc, chỉ cần ngủ một đêm là có những phát minh mới vào sáng hôm sau, ấy là thành quả của sự đam mê công việc. Trường học càng được xây dựng nhiều, càng củng cố chất lượng để làm cơ sở cho sự đua tranh về tìm kiếm và phát minh khoa học giữa các quốc gia trong thời kì hội nhập và kinh tế thị trường. Khoa học càng phát triển các hoá chất được phát hiện,… thì cũng là các vi rút lạ xuất hiện và gây bệnh trong đó có vi rút HIV, Ebola, H1N1đe doạ mạng sống của biết bao người mà giới y học đang nỗ lực làm việc để tìm thuốc chống lại. Tất cả những điều trên đều là kết quả của quá trình làm việc và nghiên cứu và câu nói của Voltaire càng có giá trị hơn người ta tưởng.

Câu nói của Voltaire cũng chính là lí tưởng, trách nhiệm cho thanh niên và con người thời hiện đại. Chính ông cũng đã suốt đời làm việc, không ngừng đấu tranh cho tự do, công bằng để có được thành công như ngày hôm nay. Vì vậy con người đã sống thì phải làm việc bằng cả sức lực của mình để sau này sẽ thấy nhẹ nhàng hơn.

Nguyễn Thị Trà Mi